ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္အစၥလာမ္သာသနာ

ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္အစၥလာမ္သာသနာ

သင္တန္းသူ၊ သင္တန္းသား အားလုံးအေပၚသုိ႔ ခ်မ္းေျမ့သာယာမႈအေပါင္း အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္ ထံေတာ္မွ သက္ေရာက္ပါေစလုိ႔ဆုေတာင္းေမတၱာပုိ႔သပါတယ္.

ဒီကေန႔ ဆရာပုိ႔ခ်မယ့္အေၾကာင္းအရာတုိ႔ဟာ ဒီကေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ႐ွိေနၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံ သား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ လူ႔အစုအေ၀းႀကီးရဲ႕ သမိုင္းျဖစ္စဥ္ေတြပါ။

ဆရာတုိ႔အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္ရဲ႕ရည္ညႊန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ‘မြတ္စလင္မ္ပီသေရး၊ တုိင္းရင္းသား ပီသေရး’ဆုိတာကုိ အဓိကထားတာျဖစ္ပါတယ္။

“အတိတ္ကျဖစ္ရပ္မ်ားကုိ ေျပလည္ေအာင္ေျပာၾကသူတုိ႔ စဥ္းစားသုံးသပ္ႏိုင္ျခင္းငွာ”ဆုိတဲ့ က်မ္းေတာ္ျမတ္ ကုရ္အာန္ရဲ႕ မုကၡပါဌ္ေတာ္(၇း၁၇၆)ကုိ ဆရာသင္တန္းပုိ႔ခ်ရာမွာ အေျခခံတာ လဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆရာတို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစၥလာမ္သာသနာကုိ သက္၀င္ယုံၾကည္ကုိးကြယ္တဲ့ လူ႔အစုအေ၀းႀကီး တစ္ရပ္ ႐ွိေနပါတယ္္။ လူဦးေရလည္းမနည္းလွဘူး။ (၆)သန္းေက်ာ္႐ွိမယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္။ ဒီလူ႔အစု အေ၀းႀကီး ဘယ္လုိျဖစ္ေပၚလာတာလဲ။ တစ္ခ်ိန္တည္းတစ္ၿပိဳင္တည္း ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံတည္းက ၀င္ေရာက္လာၿပီး ေနထိုင္ၾကတာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။

“အတိတ္ကျဖစ္ရပ္ေတြကုိၾကည့္ၾက။ ဘာေၾကာင့္ မၾကည့္ၾကသနည္း။” ကုရ္အာန္ (၄၀း၁၀)

ကုရ္အာန္ရဲ႕ မုကၡပါဌ္ေတာ္အရ ဆရာေ့လာသိသမွ်အတိတ္ျဖစ္ရပ္ေတြကုိ ႐ွာၾကည့္ခဲ့တယ္။ ေမာင္တုိ႔ မယ္တုိ႔ကုိတင္ျပမယ္။

ေ႐ွးလူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြ မိမိတုိ႔ဘ၀ရပ္တည္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာ႐ွာေဖြ ေျပာင္းေ႔႐ႊ ေန ထိုင္ခဲ့ၾကရတယ္ဆုိတာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတုိင္းမွာ႐ွိတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း(၁၃၀၀)ေက်ာ္က အာရဗ္ကုန္သည္မ်ား အေနာက္ဘက္ဒမတ္စကတ္ကၽြန္းမွ တ႐ုတ္ ျပည္အထိ သေဘၤာမ်ားနဲ႔ျဖတ္သန္းသြားလာၾကတဲ့အခါ မုတၱမ၊ ပုသိမ္ဆိပ္ကမ္းတုိ႔မွာ ၀င္ေရာက္ရပ္နား ခဲ့ၾကတယ္ဆုိတဲ့ သမုိင္း႐ွိတယ္။ (မွတ္စု - ၁ ကုိ ၾကည့္ပါ။)

၁၃-ရာစုႏွစ္္မ်ားအတြင္း အာရဗ္ကုန္သည္ သေဘၤာတစ္စင္း ရခိုင္ျပည္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီးမွာပ်က္ခဲ့လုိ႔ သေဘၤာေပၚပါတဲ့အာရဗ္ေတြရမ္းၿဗဲကၽြန္းမွာအတည္တက်ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္။         
(မွတ္စု - ၂ ကုိ ၾကည့္ပါ။)

ဆရာတုိ႔ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ သယံဇာတေပါၾကြယ္္တဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္လုိ႔ အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္တဲ့ မဂုိေတြ၊ ပါ႐ွင္းေတြနဲ႔ တစ္ျခား အိႏၵိယလူမ်ဳိးႏြယ္စုေတြ၀င္ခဲ့ၾကတယ္္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း၀င္ေရာက္ခဲ့ၾကတဲ့ အိႏၵိယအႏြယ္ ၀င္ေတြထဲမွာ အစၥလာမ္သာသနာ သက္၀င္ယုံၾကည္သူေတြ အမ်ားအျပားပါခဲ့ၾကတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ဘ၀ ရပ္တည္ေရးအတြက္ စီးပြား႐ွာၾကရာမွာ လယ္ယာလုပ္တယ္။ တုိင္္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္တဲ့ နယ္ခ်ဲ႕ လက္ေ၀ခံအမႈထမ္းေတြၢ႐ွိေနၾကၿပီဆုိတဲ့ သမုိင္းေတြ႐ွိတယ္။ (မွတ္စု - ၃ ကုိ ၾကည့္ပါ။)

အဲဒီအစုေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္္းက ၀င္လာၾကသူေတြပါ။ ပုဂံေခတ္ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးဘုရင္ျဖစတဲ့ နရသီဟပေတ့(တ႐ုတ္ေျပးမင္း)လက္ထက္မွာ တ႐ုတ္တုိ႔နဲ႔စစ္ျဖစ္ၾကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းက တာရ္တာရ္လုိ႔ေခၚတဲ့ တူရကီႏြယ္၀င္ေတြ ၀င္လာၾကၿပီး အခု ဗန္းေမာ္(ယခင္ေကာင္းစင္)ကုိ သိမ္းၿပီး အေျခတက်ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္ဆုိတဲ့ သမုိင္း႐ွိပါတယ္။ (မွတ္စု - ၄ ကုိ ၾကည့္ပါ။)

ပုဂံေခတ္လြန္ၿပီး ေတာင္ငူဘုရင္ တပင္ေ႐ႊထီးလက္ထက္မွာ မင္းေခါင္ေနာ္ရထာႏွင့္အတူ တုိင္းျပည္ အေရးကိစၥ ေဆာင္္ရြက္တယ္ဆုိတဲ့သမိုုင္းတစ္ရပ္ကုိပါ ေတြ႕ရတယ္။ (မွတ္စု - ၅ ကုိၾကည့္ပါ။)

အတည္တက် လုပ္ေျမေနေျမေပးျခင္း

ေတာင္ငူေခတ္လြန္ၿပီး ေညာင္ရမ္းေခတ္ေရာက္လာေတာ့ ႏိုင္ငံအတြင္း႐ွိေနၾကတဲ့အစၥလာမ္ သာသနာ ၀င္တုိ႔ကုိ အေနာက္ဘက္လြန္မင္းက လုပ္ကိုင္စားေရးအတြက္နဲ႔ တုိင္းျပည္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ၾကဖုိ႔ ပထမအႀကိမ္ေနရာခ်ထားေပးခဲ့တယ္။ (မွတ္စု - ၆ ကုိၾကည့္ပါ။)

ေညာင္ရမ္းေခတ္အတြင္းမွာပဲ အေနာက္ဘက္လြန္မင္းကြယ္လြန္ၿပီး ဒုတိယေျမာက္ဘုရင္ျဖစ္လာတဲ့ သာလြန္မင္းလက္ထက္မွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္အစုကုိ လုပ္ေျမ၊ ေနေျမေပးၿပီး ဒုတိယအႀကိမ္ ေနရာခ်ထားေပးျပန္တယ္။ (မွတ္စု - ၇ ကုိၾကည့္ပါ။)

ေညာင္ရမ္းေခတ္လြန္ အင္း၀ေခတ္အစ စေနမင္းလက္ထက္မွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္အစုတုိ႔ကုိ ၿမိဳ႕ (၁၂)ၿမိဳ႕ခြဲၿပီး အတည္တက် ေနရာခ်ေပး ေနေစခဲ့တယ္။ (မွတ္စု - ၈ ကုိၾကည့္ပါ။)

ေညာင္ရမ္းေခတ္လြန္ၿပီး ကုန္းေဘာင္အစ အေလာင္းဘုရားဦးေအာင္ေဇယ်မင္းျဖစ္တဲ့အခါ သူ႔တပ္မ ေတာ္မွာ မင္းမႈထမ္းမ်ားအျဖစ္ ပါ၀င္ေစခဲ့တယ္။ (မွတ္စု - ၉ ကုိၾကည့္ပါ။)

ကုန္းေဘာင္ေခတ္အတြင္း အေလာင္းဘုရားဦးေအာင္ေဇယ် ကသည္းျပည္ကုိ ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ရာ ဖမ္းဆီးရမိၿပီး သစၥာေတာ္ခံၾကတဲ့အထဲမွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ ကသည္းမြတ္စလင္မ္ေတြပါခဲ့ၿပီး အတည္တက်ေနထိုင္ေစခဲ့တယ္။ (မွတ္စု - ၁၀ ကုိၾကည့္ပါ။)

ကုန္းေဘာင္ေခတ္အတြင္း ဘုိးေတာ္ဦး၀ုိင္းေခတ္မွာ စာေပပညာ႐ွင္ႀကီး မုဟမၼဒ္ကာစင္မ္လုိ႔ေခၚတဲ့ ဆရာႀကီးဦးႏု ေပၚခဲ့တယ္။ သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္းေရးၿပီး ဘုရင္ကုိပင္ သာသနာျပဳခဲ့တယ္။ ‘သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္း’ ဆရာတုိ႔ေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္ မွာ႐ွိတယ္။ ၀ယ္ပါ။ ေလ့လာၾကပါ။

ဆရာႀကီးဦးႏုနဲ႔တစ္ေခတ္တည္း တစ္ခ်ိန္တည္းေပၚခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးကေရာ သူေတာ္စင္ ‘အာဗိ႐ွားဟ္ ဟုိစိုင္နီ’ သခင္ႀကီးပါ။ ဘုရင္ဘုိးေတာ္ဦး၀ိုင္းက အစၥလာမ္သာသနာကုိအသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း အမိန္႔ ေတာ္ျပန္တမ္းထုတ္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာျပည္၊ ရခိုင္ျပည္၊ ေလးၿမိဳ႕ေက်း႐ြာတုိ႔မွာ႐ွိၾကတဲဲ့ အစၥလာမ္ သာသနာအေရးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ကိစၥအ၀၀ကုိ အာဗိ႐ွားဟ္ ဟုိစိုင္နီသခင္ႀကီးနဲ႔အဖြဲကက ဆုံးျဖတ္တာ ကုိ နာခံရမယ္ဆုိတဲ့အမိန္႔ေတာ္ျပန္တမ္းထုတ္ခဲ့တယ္။ (အမွတ္ - ၁၁ ကုိၾကည့္ပါ။)

ဘုိးေတာ္ဦး၀ိုင္းလြန္တဲ့အခါ ဘုရင္ျဖစ္လာသူက စစ္ကိုင္းမင္းလုိ႔လဲေခၚတဲ့ ေနာင္ေတာ္ႀကီးမင္းေခတ္ ပါ။ အဲဒီေခတ္အတြင္းမွာ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕သမားတုိ႔နဲ႔တိုက္ရတဲ့ ရမူး - ပန္း၀ါစစ္ပြဲမွာ စစ္သူႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ယူရတဲ့ မဟာဗႏၶဳလနဲ႔အတူ ‘ခန္ဆပ္ဗိုလ္’ ဦးေဆာင္တဲ့ ျမင္းတပ္ပါ၀င္ခဲ့ရတယ္။ (မွတ္စု - ၁၂ ကုိ ၾကည့္ပါ။)

ဘုိးေတာ္ဦး၀ိုင္းမင္းျပဳအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ကာလမွာပဲ အေျမာက္တပ္၊ ေသနတ္ကိုင္တပ္၊ ျမင္းတပ္တုိ႔ေပၚခဲ့ပါ တယ္။

ဒါေတြဟာ ဆရာတုိ႔ႏွစ္ဘ၀သခင္ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္ႀကီး ၀ဖာသ္ျဖစ္ၿပီ ႏွစ္(၁၀၀)အတြင္း အစၥလာမ္ သာသနာ အေနာက္ဘက္ကေနၿပီး အေ႔႐ွဘက္ကမၻာထိ ေနလုိ လလုိျဖာထြက္လာတဲ့အထဲမွာ ဆရာ တုိ႔ႏိုင္ငံလဲပါတယ္လုိ႔ ဆုိႏိုင္ပါတယ္။

“အရင္က႐ွိခဲ့သူတို႔ကုိ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္ေနရာေပးခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္အုပ္စုတစ္စုကုိိ ဖန္ဆင္း ခဲ့သည္။” (ကုရ္အာန္ - ၆း၆)

ဒီမုကၡပါဌ္ေတာ္အရ အလႅာဟ္အ႐ွင္သည္ ေနရာလည္းေပးခဲ့ၿပီး လူ႔အစုအေ၀းတစ္ရပ္လည္း ဖန္ဆင္းခဲ့ၿပီး ဆရာတုိ႔ရဲ႕ ဘုိးေဘးတုိ႔ဟာ အတည္တက်ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး လူ႔အစုအေ၀းတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ခဲ့ၾကၿပီ။

အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးဘုရင္ျဖစ္လာတယ္။ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးနဲ႔ ကေနာင္ မင္းသားတုိ႔ ေနာင္ေတာ္ ပုဂံမင္းကုိ ပုန္ကန္ၾကဖုိ႔ ေ႐ႊဘုိကုိထြက္သြားၾကတဲ့အခါ ဦးရြက္နဲ႔ ဦးဘုိးဆုိသူ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား လိုက္ပါသြားၾကတယ္။ အေရးေတာ္ပုံေအာင္ႏိုင္လုိ႔ ေနျပည္ေတာ္ျပန္ ေရာက္ၿပီး ဘုရင္ျဖစ္လာတဲ့အခါ ဦးရြက္ဆုိသူဟာ ဘုရင့္စားေတာ္မ်ားကုိ စစ္ေဆးရတဲ့ စားေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာတယ္။ ဦးဘုိးကေတာ့ ဂၽြန္းဗလီေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းတဲ့ ဗလီီဒကာႀကီးျဖစ္လာ တယ္။ အနာခံမ်ားအျဖစ္ပါခဲ့ၾကတာပါ။

မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးဘုရင္ျဖစ္ၿပီး (၁၃) ႏွစ္ၾကာမွာ မႏၱေလးၿမိဳ႕သစ္ကုိတည္တယ္။ ၿမိဳ႕သစ္တည္ၿပီး ကေနာင္မင္းသားႀကီးဟာ ႏိုင္ငံကုိစက္မႈႏုိင္ငံထူေထာင္ဖုိ႔စီစဥ္တယ္။ အဲဒီအစီအစဥ္မွာ ႏိုင္ငံျခားသြား ၿပီး အတတ္ပညာသင္ဖုိ႔ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္တဲ့အထဲမွာ တိုင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔ပါခဲ့ၾက တယ္။ ႏိုင္ငံျခားကျပန္လာေတာ့ ယမ္းခ်က္ပညာ တတ္လာသူကုိ ယမ္းခ်က္၀န္အျဖစ္ခန္႔ခဲ့တယ္။ (မွတ္စု - ၁၃ ကုိ ၾကည့္ပါ။)

ၿမိဳ႕တည္ၿပီးတဲ့အခါ ရပ္ကြက္ႀကီးေပါင္း (၁၇)ရပ္ကြက္ကုိ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္ေတြ အတြက္ သီးသီး သန္႔သန္႔သတ္မွတ္ေနရာခ်ထားေပးခဲ့တယ္။ (မွတ္စု - ၁၄ ကုိ ၾကည့္ပါ။)

တိုင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား မျပဳမေနရတာ၀န္ျဖစ္တဲ့ ဆြလာသ္၀တ္ျပဳႏိုင္ၾကရန္ ဗလီ ေနရာ (၂၀)သတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္။

ဘုရင့္ကုိယ္ရံေတာ္တပ္ကုိေတာ့ နန္းၿမိဳ႕႐ုိးအတြင္းမွာ ေနရတဲ့အတြက္ သူတုိ႔ ဆြလာသ္၀တ္ျပဳႏိုင္ဖုိ႔ နန္းၿမိဳ႕႐ိုးအတြင္း အေ႔႐ွေတာင္ေထာင့္မွာ ဗလီတစ္လုံး ေဆာက္ေစခဲ့တယ္။ အဲဒီဗလီေဆာက္ဖုိ႔ ပႏၷက္႐ိုက္တဲ့အခါ မင္းတရားႀကီးကုိယ္တိုင္ ေ႐ႊပႏၷက္႐ိုက္ေပးခဲ့လုိိ႔ ‘ေ႐ႊပႏၷက္ဗလီ’ဆုိၿပီး အမည္တြင္ ခဲ့တယ္။

အဂၤလိပ္တုိ႔ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ အၿပီးသိမ္းၿပီးေတာ့ ေရႊပႏၷက္ဗလီေနရာမွာ ပုိလုိကစားကြင္းလုပ္ေတာ့ ပ်က္ခဲ့တယ္။ အခု လြတ္လပ္ေရးေက်ာက္တိုင္စုိက္ထားတဲ့ေနရာနဲ႔ အနီးမွာပါ။

မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးဟာ သူ႔တုိင္းသူျပည္သားတုိ႔ အစၥလာမ္မ႑ိဳင္ႀကီး(၅)ရပ္မွာ တစ္ရပ္ပါ၀င္တဲ့ ဟဂ်္ျပဳလုပ္ဖုိ႔သြားၾကတဲ့အခါ မ်က္ႏွာမငယ္ရေလေအာင္ မကၠာဟ္ၿမိဳ႕မွာ ေဒါင္းတံဆိပ္ခပ္ႏွိပ္ၿပီး ဇရပ္ေတာ္ႀကီးေဆာက္ေပးခဲ့တယ္။

မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးလြန္ၿပီး သားေတာ္သီေပါမင္းဘုရင္ျဖစ္လာတဲ့အခါ အေျမာက္တပ္ႀကီး (၄)တပ္ နဲ႔ ကင္းတားကုလားပ်ဳိေသနတ္ကိုင္တပ္၊ ၀လီခန္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ျမင္းတပ္တုိ႔ အင္အား႐ွိေနၾကၿပီ။

သီေပါဘုရင္လက္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းက တ႐ုတ္တပ္ေတြက်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္လာလုိ႔ ခုခံ တိုက္ခိုက္ၾကဖုိ႔ သေဘာၤာ(၄)စင္းနဲ႔ စစ္သည္ေတာ္ေတြ သြားၾကရတယ္။ အဲဒီသေဘၤာ(၄)စင္းကုိ စၾကာသံသုလုယာဥ္ဆုိတဲ့သေဘၤာက ဦးေဆာင္္ရတယ္။ အဲဒီသေဘၤာပါစစ္သားတုိ႔ကုိ ဦးေဆာင္ရသူ ဦးဘုိးကာ(ေမၿမိဳ႕)က မကြယ္လြန္မီ ကိုယ္တိုင္ေျပာျပခ့ဲမႈအရသိရပါတယ္။ အဲဒီတိုက္ပြဲမွာ ဦးဘုိးကာ ဟာ တပ္မွဴးအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရတယ္္။ ဦးဘုိးကာဆုိသူဟာ အစၥလာမ္သာသနာ ေရးရာေကာင္စီဌာန ခ်ဳပ္ဗဟုိအမႈေဆာင္၊ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္ခဲ့သူ ဟာဂ်ီဦးသန္းညြန္႔၏ဖခင္ ယခုျပင္ဦး လြင္ၿမိဳ႕နယ္ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီခြဲ ဥကၠဌဦးခင္ေမာင္သန္းညြန္႔၊ အေကာက္ခြန္ဦးစီး ဌာနအရာ႐ွိ(ၿငိမ္း)၏ အဘုိးျဖစ္ပါတယ္။

အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ပထမစစ္ (၁၈၂၄)၊ ဒုတိယစစ္ (၁၈၅၃-၅၄)၊ တတိယစစ္ (၁၈၈၅)ခုႏွစ္တုိ႔မွာ စစ္ပြဲ သုံးပြဲဆင္ၾကၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ အၿပီးအပိုင္သိမ္းၾကဖုိ႔ ခ်ီတက္လာတဲ့ နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔ကုိ ခုခံတိုက္ၾကဖု႔ိ
သီေပါဘုရင္ကစစ္ေၾကညာလုိိ႔ စစ္ေၾကာင္းခ်ီရတဲ့ေတာင္ငူစစ္ေၾကာင္းကုိ ဦးၿခံဳဆုိသူကတာ၀န္ယူခဲ့ရ တယ္။ ဦးၿခံဳဟာ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္တစ္ဦးပါ။ (မွတ္စု - ၁၅ ကုိၾကည့္ပါ။)

(၁၈၈၅)ခု ႏို၀င္ဘာလ(၂၉)ရက္ေန႔မွာ သီေပါဘုရင္ပါေတာ္မူၿပီး (၁၈၈၆) ခု ဇန္န၀ါရီလ (၁) ရက္ေန႔ မွာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလုံး ၀ိတုိရိယဘုရင္မႀကီးပိုင္အျဖစ္ ေၾကညာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ (၁၀) ႏွစ္တိုင္ ဗုိလ္မင္းေရာင္ (အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏အဘုိး) တုိ႔နဲ႔ တုိင္းျပည္အႏွံ႔
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ၾကတဲ့အထဲ ဗုိလ္ရာကြတ္ဆုိသူ တိုင္းရင္းသား အစၥလာမ္သာသနာ ၀င္ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးအျဖစ္ပါ၀င္ခဲ့တယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀န္းလုံးသိ္မ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔ဟာ အိႏၵိယႏိုင္ငံသားေတြကုိ အေတာ မသတ္၀င္ေရာက္ေစခဲ့တာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တုိင္းရင္းသားစစ္စစ္ေတြ အစုထဲမွာ ပုိမုိ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ ေပၚခဲ့ရတယ္။

ဘယ္မွာပဲေနေန တုိင္းျပည္နဲ႔လူမ်ဳိးအေပၚသစၥာ႐ွိျခင္းဟာ အီမာန္ယုံၾကည္မႈရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္တယ္ လုိ႔ဆုိတဲ့ အဆုိတစ္ရပ္႐ွိပါတယ္။

“အသင္တုိ႔အနက္ လူသားေျမာက္အရြယ္သုိ႔လည္းေကာင္း၊ ဇရာအိုအရြယ္ မေရာက္မီ ေ႐ွးမဆြကပင္ လည္းေကာင္း ေသဆုံးသူမ်ားလည္း႐ွိၾကသည္။” (ကုရ္အာန္ - ၃၀း၆၇)

ဇရာအုိအရြယ္မေရာက္ခင္ ေ႐ွးမဆြက ေသဆုံးခဲ့ၾကသူတုိ႔မွာေတာ့ ဘာတာ၀န္မွမရွိဘူးလုိ႔ဆုိႏိုင္တယ္။ ဆရာတုိ႔လုိ ဇရာအုိအရြယ္တိုင္ေနၾကရသူတုိ႔မွာ ဒီသမုိင္းေတြ သိထားဖုိ႔လုိတယ္။ သိထားၾကေအာင္လဲ ဆင့္ကမ္းရမယ္။ ဆရာတုိ႔မရွိၿပီးတဲ့ေနာက္ ေမာင္တုိ႔မယ္တုိ႔ ဒီသမိုုင္းေၾကာင္းေတြကုိ ဆက္လက္ သယ္ေဆာင္ၾကရလိမ့္မယ္။

အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ေခတ္

ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ အၿပီးအပိုင္သိမ္းပိုက္ၿပီး (၁၀)ႏွစ္တိုင္ နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ဦးေတာ္လွန္ေရးသမားႀကီး တုိ႔ရဲ႕ ပုန္ကန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတာေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ေအးခ်မ္းေအာင္မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ေခတ္ဦး ေတာ္လွန္မႈႀကီးကုိႏွိမ္ဖုိ႔ အိႏၵိယျပည္က ဒီ၀ီဇံတပ္ႀကီး(၃)တပ္ ေခၚယူႏွိမ္နင္းခဲ့ၾကလုိ႔ (၁၀)ႏွစ္ေက်ာ္မွာ အနယ္ထုိင္စျပဳခဲ့တာပါ။

အဲဒီေနာက္မွာ အဂၤလိပ္ကၽြန္ပီသတဲ့အိႏၵိယတရားသူႀကီးခ်ဳပ္ကစၿပီး ေအာက္ေျခအထိ အလုပ္ သမားေတြကုိေခၚၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကုိိခ်ယ္လွယ္ေစခဲ့တယ္။ အိႏၵိသားေတြ အေတာမသတ္၀င္လာၾကၿပီး အလုပ္ဟူသမွ်၀င္လုပ္ၾကလုိ႔ ျမန္မာတုိ႔ပိုင္တဲ့ဘုိးဘြားအေမြေျမယာေတြ ခ်စ္တီးေတြလက္ အပိုင္စား ျဖစ္ခဲ့ ရတာေတြရွိခဲ့တယ္။

လူသုံးကုန္ပစၥည္းဟူသမွ် အိႏၵိယသားေတြလက္၀ါးႀကီးအုပ္ၿပီး အလုပ္သမားေတြလည္း သူတုိ႔လက္ ပါးေစေတြျဖစ္ကုန္ၾကလုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြမခံမရပ္ႏိုင္ျဖစ္ၾက၊ ေငြကုန္လူပန္းျဖစ္ၾကရတယ္။ အဲဒီျဖစ္ရပ္ကုိ အေထာက္အကူျပဳမယ့္ ၀ိုင္အမ္ဘီေဘ ဗုဒၶဘာသာကလ်ာဏယု၀အသင္းႀကီးကုိ
(၁၉၀၆) ခုမွာဖြဲ႕စည္းခဲ့ၾကတယ္္။ (၁၉၀၉)ခုမွာ ဘားမားမြတ္စလင္မ္ ဆုိဆိုက္ယီတီဆုိတဲ့ အဖြဲ႕ ေပၚလာတယ္။ အဖြဲ႕ႏွစ္ခု ရည္ရြယ္ခ်က္ေတာ့ ထပ္တူမျဖစ္ေပမယ့္ တူညီတာေတြရွိၾကတယ္။

အိႏၵိယသားတုိ႔ရဲ႕ ၾသဇာလႊမ္းမုိးႏိုင္ေရးအတြက္ (၁၉၁၅)ခုႏွစ္မွာ မြတ္စလင္မ္ပညာေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဆုိတာ ေပၚခဲ့ၿပီး ျမန္မာစာမသင္ရ၊ အူရဒူစာေပအဓိကထားသင္ရမယ္ဆုိတဲ့စနစ္ကုိမူခ်ၿပီး တစ္ႏိုင္ငံလုံး ၿမိဳ႕ေတြ မွာ သူတုိ႔ေထာက္ပ့ံတဲ့ ေက်ာင္းေတြဖြင့္ၿပီး ဆရာတုိ႔ မူလမ်ဳိးခ်စ္စိတ္ေတြေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ၾက တယ္။

တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့နယ္ခ်ဲ႕အစုိးရကလည္း တကၠသုိလ္ပညာသင္ေရးမွာ ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူတုိ႔ရဲ႕ သား သမီးမ်ား၊ သူ႔ကၽြန္လုပ္မယ့္ လူတုိ႔ကုိသာ တကၠသုိလ္ပညာသင္ႏိုင္မယ့္ျပ႒ာန္းခ်က္တစ္ရပ္ကုိ ဘုရင္ခံက အတည္ျပဳေၾကညာလုိိ႔ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ေမွာက္တိုက္ပြဲ၀င္ရန္ (၁၁) ဦး ပါ၀င္တဲ့ အစု တစ္စုေပၚလာတယ္။ အဲဒီ(၁၁)ဦးထဲမွာ ဦးဘ႐ွင္(သံတြဲ)ဟာ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္ သာသနာ၀င္ပါ။ တိုက္ပြဲမွာ ေနာက္မဆုတ္တမ္းတိုက္ခိုက္ၾကဖုိ႔ သစၥာဆုိၾကတယ္။ (မွတ္စု - ၁၇ ကုိၾကည့္ပါ။)

ရန္ကုန္တကၠသုိလ္မ်ားတုိက္ပြဲေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ ဖြင့္ခဲ့ၾက ေတာ့ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေပၚလာတယ္။ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္က ေက်ာင္္းအုပ္အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ တယ္။

(၁၉၃၀) ခုမွာ ဆိိပ္ကမ္းအလုပ္သမားေတလဂူေတြနဲ႔ ျမန္မာအလုပ္သမား စိတ္၀မ္းကြဲမႈျဖစ္ၾကရတဲ့ ပထမ ႀကိမ္ ကုလား - ဗမာ အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ခဲ့ေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားခ်င္းတူတဲ့ အိႏၵိယသားမြတ္စလင္မ္ အခ်ဳိ႕ က ေတလဂူေတြဘက္ကပါခဲ့ၾကလုိ႔ ဆရာတုိ႔ တိိုင္းရင္းသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔ႏွင့္ ျမန္မာ လူမ်ဳိးတုိ႔ၾကား စိတ္၀မ္းကြဲမႈျဖစ္လာၾကတယ္။ အဲဒီျပႆနာဟာ ဒီေန႔အထိ႐ွင္းလုိ႔မၿပီးႏိုင္ေသးပါဘူး။

အဲဒီလုိအခ်ိန္အတြင္းမွာ ဂ်ီစီဘီေအဗုဒၶဘာသာအသင္းခ်ဳပ္ႀကီးနဲ႔ ဂ်ီစီဘီီအမ္ေအဆုိတဲ့ ဗမာမြတ္စလင္မ္ အသင္းခ်ဳပ္ႀကီး ဆုိတာလည္းေပၚေနၿပီး လုပ္ငန္းတူပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ၾကတာလဲ႐ွိၾကတယ္။

(၁၉၃၀) ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဆရာစံေခါင္းေဆာင္တဲ့ လယ္သမားအေရးေတာ္ပုံႀကီီးေပၚလာတယ္္။ အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ကုိ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ၀င္တဲ့ လယ္သမားသူပုန္ႀကီးပါ။ အဲဒီဆရာစံလယ္သမားသူပုန္ႀကီးမွာ ‘က’ တပ္သားႀကီးအျဖစ္နဲ႔ ဦးဒူဒူးဆုိတဲ့ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္ႀကီးပါခဲ့ၿပီး ဆရာစံ သူပုန္ႀကီး တည္ ရာနဲ႔ ၄-၅ မိုင္ကြာတဲ့ မြတ္စလင္မ္ရြာႀကီးကလယ္သမားတုိ႔ သူပုန္အဖြဲ႕မွာပါခဲ့ၾက တယ္။ (မွတ္စု - ၁၈ ကုိ ၾကည့္ပါ။)

(၁၉၃၀)ခု ဆရာစံလယ္သမားသူပုန္ႀကီး ၿပီးၿပီးခ်င္းဆုိသလုိ သခင္လူငယ္မ်ားေခါင္းေဆာင္တဲ့ တုိ႔ဗမာ အစည္းအ႐ုံး ေပၚလာတယ္။ တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးႀကီးက ဗမာျပည္ တုိ႔ျပည္၊ ဗမာစကား တုိ႔စကား၊ ဗမာစာ တုိ႔စာတုိ႔တဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံ ထုတ္ၿပီး တုိင္းျပည္တစ္၀န္းလုံးနယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးလုပ္ခဲ့ၾက တယ္။ အဲဒီ အဖြဲ႕ ၀င္ေတြကုိ ‘သခင္ေပါက္စ ေထာင္ေျခာက္လ’ လုိ႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတာလဲ႐ွိတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႕ထဲပါ ရင္ ေထာင္ေျခာက္လက်ရမယ္ဆုိတဲ့အထဲမွာ သခင္အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ တုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္ သာသနာ၀င္ လူငယ္ေတြပါခဲ့ၾကတယ္။

နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ပြဲ၀င္ၾကတဲ့အထိ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္ လူထုႀကီး ပါ၀င္ လာ ေရးအတြက္ တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးေၾကြးေၾကာ္သံသုံးရပ္ကုိအေျခခံၿပီး မႏၱေလးကုိဗဟုိျပဳၿပီး (၁၉၃၈) ေဖေဖာ္၀ါရီလ(၁၃)ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ႏုိးၾကားေရးအဖဲြ႕ ဆုိတာဖြဲ႕ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႕ကုိ ပုဂၢိဳလ္တစ္ခ်ဳိ႕က ကုလားသခင္အဖြဲ႕လုိ႔ေခၚခဲ့ၾကတာလည္းရွိတယ္။ ဘယ္သူဘာေျပာေျပာ နယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႔က်င္ေရးအတြက္ ႏို္းၾကားေရးအဖြဲ႕က ဦးတည္လုပ္ခဲ့ၾကတာမို႔ တစ္ျပည္လုံး အတိုင္း အတာေဆာင္ ခဲ့တယ္။ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုရဲ႕အဖြဲ႕မွာ ဆရာလည္း ပါခဲ့ရတယ္။

နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ပြဲေတြတုိးလာလုိ႔ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္အစုိးရက ျမန္မာျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဆင့္ တုိးေပးဖုိ႔ အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွာ (၁၉၃၀)ခု ႏို၀င္ဘာလ(၂၇)ရက္ကေန (၁၉၃၁)ခု ဇန္န၀ါရီလ (၁၂)ရက္ထိ တိုင္ က်င္းပတဲ့ ‘ေရာင္းေတဘဲလ္ ကြန္ဖရင့္’ (စားပြဲ၀ိုင္းကြန္ဖရင့္) တက္ဖုိ႔သြားၾကတဲ့ အုပ္စုထဲမွာ ဦးေအာင္ သင္း (တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္) ပါခဲ့ရတယ္။

(၁၉၃၈)ခု (၁၃၀၀-ျပည့္အေရးေတာ္ပုံႀကီး) လုိ႔ သမုိင္းတြင္ေနတဲ့ ေရနံေျမအလုပ္သမား သပိတ္ ႀကီး ေပၚလာလုိ႔ ရန္ကုန္သုိ႔ခ်ီတက္ရာမွာ ဘာသာယုံၾကည္မႈမခြဲျခားပဲ ဘ၀တူအလုပ္သမားတုိ႔နဲ႔အတူ တိုက္ပြဲ၀င္ၾကရာမွာလဲ တုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္အလုပ္သမားေတြ ပါခဲ့ၾကတယ္။

(၁၉၄၃-၄၅) ခုႏွစ္တုိ႔ကေတာ့ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္တုိ႔အုပ္စုိးတဲ့ကာလပါ။ ဂ်ပန္ကုိေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ဘီိဒီေအအဖြဲ႕ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ထဲမွာ တပ္သားေတြအျဖစ္ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္ သာသနာ ၀င္တုိ႔လဲ ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္ ဗုိလ္သင္တန္းတက္ခဲ့ရသူတုိ႔လဲ႐ွိခဲ့ၾကတယ္။

ဂ်ပန္ေခတ္အတြင္းဖြဲ႕စည္းတဲ့ ဗလငါးတန္အေျခခံမယ္ဆုိတဲ့ အာ႐ွလူငယ္အဖြဲ႕ေပၚခဲ့ေတာ့ တစ္ျပည္ လုံးအတိုင္းအတာနဲ႔ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးတုိ႔ ပါခဲ့ၾကတယ္။ အာ႐ွလူငယ္အစည္းအ႐ုံးက လွ်ဳိ႕၀ွက္ အစီအစဥ္နဲ႔ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ၾကဖုိ႔စီစဥ္ေတာ့ ဆရာလည္းပါခဲ့ရတယ္။ တုိင္းျပည္တစ္ရပ္လုံး အမ်ဳိးသား အမ်ဳိးသမီးေထာင္ဂဏန္းမကပါခဲ့ၾကၿပီး ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ၾကတယ္။ တစ္ခ်ဳိိ႕ ဂ်ပန္ အဖမ္းခံရၿပီး အသက္ေပးသြားၾကရသူတုိ႔လဲ႐ွိခဲ့ၾကတယ္။

(၁၉၄၅) ခုႏွစ္အေစာပိုင္းမွာပဲ ဂ်ပန္တုိ႔လက္နက္ခ်လိုက္ၾကတယ္။ မဟာမိတ္တပ္ေပါင္းစုက လဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိျပန္လည္သိ္မ္းပိုက္လိုက္ၾကၿပီး (၁၉၃၉)ခုႏွစ္က က်င့္သုံးခဲ့တဲ့ ဒုိမီနီီယံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္နဲ႔ (၃)ႏွစ္အုပ္ခ်ဳပ္မယ္၊ (၃)ႏွစ္ၾကာတဲ့အခါ (၉၁)ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ျပန္ေပးမယ္ဆုိတဲ့ စကၠဴျဖဴ စာတမ္း ဆုိတာကိုင္လာတယ္။ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေခါင္းေဆာင္တဲ့ ဖတပလ (ဖက္ဆစ္တိုက္ဖ်က္ေရး ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရး) အဖြဲ႕တပ္ေပါင္းစုကလက္မခံဘူး။ လုံး၀ လြတ္လပ္ေရးေပး ရမယ္ဆုိတဲ့ေၾကြးေၾကာ္သံႏွင့္ တပ္ေပါင္းစုႀကီးကုိ က်ယ္ျပန္႔လာေအာင္စည္း႐ုံးတယ္။ အလုပ္သမား လယ္သမားတုိ႔နဲ႔ လူမ်ဳိးစုတုိ႔တပ္ေပါင္းစုမွာ ပါလာေအာင္ႀကိဳးပမ္းတယ္။ ဗမာ မြတ္စလင္မ္ဆုိတဲ့ အစုအေ၀းကလည္း အဖြဲ႕ဖြဲ႕ၿပီး တပ္ေပါင္းစုမွာပါၾကဖုိ႔ ဗုိိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက တိုက္ တြန္းခဲ့တယ္။

အဲဒီေတာ့ ဒုတိယကမၻာစစ္မျဖစ္ခင္က႐ွိခဲ့တဲ့ ဂ်ီစီဘီအမ္ေအ ဗမာမြတ္စလင္မ္ပညာေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ နဲ႔ ႏုိးၾကားေရးအဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္မ်ားစုေပါင္းၿပီး ညီီလာခံႀကီးတစ္ရပ္က်င္းပခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီလုိ ျပည္လုံး ဆိုင္ရာညီလာခံႀကီးျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းၾကသူတုိ႔ကေတာ့ ဃာဇီမုဟမၼဒ္ဟာ႐ွင္(ကြယ္လြန္)၊ ဟာဂ်ီ ဦးေအာင္စိန္-ရန္ကုန္(ကြယ္လြန္)နဲ႔ ဆရာႀကီးဦးသန္းေဖ-ပ်ဥ္းမနား (ကြယ္လြန္)တုိ႔ပါ။ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ႀကီး သုံးဦးရဲ႕ႀကိဳးပမ္းခ်က္နဲ႔ ပ်ဥ္းမနားမွာဆုံၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြက အရင္႐ွိခဲ့တဲ့ အဖြဲ႕ေတြျပန္မဖြဲ႕ ၾကေတာ့ပဲ ‘ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ဗမာမြတ္စလင္မ္ကြန္ဂရက္(ဗမက)’ကုိ (၁၉၄၅)ခု ဒီဇင္ဘာ လ ေနာက္ဆုံးအပတ္မွာဖြဲ႕ခဲ့ၾကတယ္။ ညီလာခံဆုံးျဖတ္ခ်က္အရ ဖတပလတပ္ေပါင္းစုနဲ႔လည္း ဆက္ သြယ္ၾကတယ္။ ဖတပလတပ္ေပါင္းစုက လူမ်ဳိးစုအဖြဲ႕အျဖစ္နဲ႔လက္ခံခဲ့တယ္။ (၁၉၄၆) ခု ဇန္န၀ါရီလ (၁၈ မွ ၂၁) ထိ ေရႊတိဂုံအလယ္ပစၥယံမွာ ညီလာခံႀကီးက်င္းပေတာ့ ဖတပလ (ဖက္ဆစ္္တိုက္ဖ်က္ေရး ျပည္သူ႔ လြတ္လပ္ေရး) အျဖစ္မွ ဖဆပလ (ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္္ေရး ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရး) လုိ႔ နာမည္ ေျပာင္းခဲ့တယ္။

ဖဆပလတပ္ေပါင္းစုမွာ ဦးစီးကုိယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ (ဗမကဌာနခ်ဳပ္ဥကၠႀကီး အျဖစ္တာ၀န္ယူရသူ)၊ ဦးေဖခင္(သံအမတ္ႀကီး-ၿငိမ္း) ႏွင့္္ ကုိၾကြယ္၀ တုိ႔ပါခဲ့ၾကၿပီး တုိးခ်ဲ႕ဦးစီးအဖြဲ႕၀င္ မ်ားအျဖစ္ ဦးညီညီ(ႏုိးၾကားေရး)-မႏၱေလး၊ ဟာဂ်ီဦးေအာင္စိန္-ရန္ကုန္၊ မစၥတာရာမန္း၊ ရန္ကုန္ ဦးဘတင္(ခ) မစၥတာရာ႐ွစ္တုိ႔ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။

အလယ္ပစၥယံညီလာခံႀကီးမွာ အဆုိမ်ားအျဖစ္ တင္သြင္းဆုံးျဖတ္ၾကေတာ့ အဆုိအမွတ္(၁) လုံး၀ လြတ္လပ္ေရးအဆုိ ကုိသခင္ျမက တင္သြင္းၿပီး ေထာက္ခံၾကသူတုိ႔ေတာ့ သခင္စုိး၊ ဦးေအာင္စိန္ (ဗမက) ႏွင့္ ျမင္းၿခံကုိယ္စားလွယ္ဦးၾကည္လြင္ တုိ႔ျဖစ္ၾကတယ္။

ဘိလပ္သြားကုိယ္စားလွယ္ေရြးခ်ယ္ေရးအဆုိကုိ ဦးဘသီ(မႏၱေလး)က တင္သြင္းၿပီး ဦးညီညီ(ဗမက) မႏၱေလး ႏွင့္ ဦးၾကည္လြင္(ျမင္းၿခံ ကုိယ္စားလွယ္)တုိ႔က ေထာက္ခံၾကတယ္။ ကန္႔ကြက္သူမရွိ။

တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားအေရးအဆုိကုိ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိက တင္သြင္းၿပီး ကုိဘေဆြ(ဖ်ာပုံ)၊ မြန္ဘုိခ်ဳိ ႏွင့္ ကိုဘသိန္း(ျပည္)တုိ႔က ေထာက္ခံၾကတယ္။

ျပည္နယ္ျပည္မမခြဲျခားပဲ ပူးေပါင္းလြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲ၀င္ၾကရန္အဆုိကုိ ဦးေဖခင္(ဗမက) ကတင္ သြင္းခဲ့တယ္။ ကန္႔ကြက္သူမ႐ွိ။

ႏုိင္ငံတကာေရးရာအဆုိကုိ ဦးသိန္းေဖကတင္သြင္းၿပီး ဆုိ႐ွယ္လစ္တပ္ဦး အယ္ဒီတာ ဦးကုိကုိႀကီးႏွင့္ ကုိၾကြယ္၀ (ဗမက)ကုိယ္စားလွယ္က ေထာက္ခံခဲ့တယ္။

ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိတင္သြင္းတဲ့အဆုိအမွတ္ (၆) မွာ ဗမာမြတ္စလင္မ္လူထုသည္ အိႏၵိသားမ်ားႏွင့္လမ္းခြဲ ၾကၿပီး ျမန္မာမ်ားအျဖစ္ ခံယူလာၾကသည္ကုိႀကိဳဆုိေၾကာင္း၊ ၎တုိ႔ကုိလူနည္းစုမ်ားရသင့္ရထိုက္သည့္ အခြင့္အေရးမ်ားတန္းတူေပးရန္ ဖဆပလမွ တာ၀န္ယူေၾကာင္းလုိ႔ ပါ႐ွိခဲ့တယ္။ (မွတ္စု - ၁၉(က၊ ခ၊ ဂ၊ ဃ) တုိ႔ကုိၾကည့္ပါ။)

(၁၉၄၆) ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာ ဗမကအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႏွစ္ပတ္လည္ညီလာခံႀကီးနဲ႔အတူ ဗမာမြတ္စလင္မ္ လူငယ္မ်ားအစည္းအ႐ုံး(ဗမလ)၊ ဗမာမြတ္စလင္မ္အမ်ဳိးသမီးအဖြဲ႕(ဗမအ) တုိ႔ရဲ႕ ညီလာခံကုိလည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ စေတာ့ကိတ္လမ္း (ယခု သိမ္ျဖဴလမ္းနဲ႔ လူအုိ႐ုံလမ္းေထာင့္) ဇိနသ္အစၥလာမ္ မိန္းကေလး ေက်ာင္းမွာ က်င္းပၾကတယ္။

ဗမကညီလာခံကုိ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္က သဘာပတိအျဖစ္ေဆာင္ရြက္တယ္။ မႏၱေလးခ႐ိုင္ကုိယ္စား လွယ္ အျဖစ္ ဆရာပါခဲ့တယ္။

ညီလာခံႀကီးမွာထူးျခားတာက ဆရာႀကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိရဲ႕ အဆုိအမွတ္ (၆) မွာပါလာတဲ့ ‘ဗမာမြတ္စ လင္မ္ ဆုိသူတုိ႔ကုိ လူနည္းစုမ်ားရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြင့္အေရးမ်ားေပးရန္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႀကီး က တာ၀န္ယူမယ္’ဆုိတာကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး လူနည္းစုအခြင့္အေရး ယူရမယ္/မယူသင့္ဘူးဆုိတဲ့ အစု ႏွစ္စုကြဲၾကတယ္။ ညွိႏႈိင္းမရလုိ႔ မဲခြဲၾကရတယ္။

သဘာပတိ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္က ပထမလူနည္းစုအခြင့္အေရးယူခ်င္သူမ်ားကုိ မတ္တပ္ရပ္ေစၿပီး ေရ တြက္ ေတာ့ (၃၇) မဲ ျဖစ္တယ္။

ဒုတိယ လူနည္းစုအခြင့္အေရးမယူခ်င္သူမ်ားကုိ ေရတြက္ေတာ့လည္း (၃၇) မဲ။ မဲခ်င္းတူေနတယ္။

လူနည္းစု အခြင့္အေရးယူသင့္တယ္ဆုိတဲ့ဘက္က ဆႏၵမဲေပးၾကတဲ့ (၃၇)ဦးထဲမွာ ေမာင္လာနာ ဃာဇီမုဟမၼဒ္ဟာ႐ွင္ (ေနာင္အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္ ဥကၠဌႀကီး၊ ကြယ္လြန္) ပါခဲ့တယ္။ မယူသင့္တဲ့ဘက္က ဆရာပါခဲ့တယ္။

မဲခ်င္းတူေနလုိ႔ သဘာပတိအဆုံးအျဖတ္မဲကုိ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္က မယူသင့္တဲ့ဘက္ကုိ မဲေပး ဆုံး ျဖတ္ ခဲ့တယ္။ မဲ႐ံႈးသူတုိ႔က ညီလာခံကုိ သပိတ္ေမွာက္ထြက္သြားၾကတယ္။

(၁၉၄၇)-ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ(၁၉)ရက္မွာ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္နဲ႔သက္ေတာ္ေစာင့္ ရဲေဘာ္ကုိေထြးတုိ႔ တုိင္းျပည္ အတြက္ အသက္ေပးခဲ့တယ္။

နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ (၉၁)ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ဒုတိယ အႀကိမ္ ေရြးေကာက္ပြဲတုိ႔မွာ မင္းတိုင္ပင္အမတ္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္၊ လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံၾကရၿပီး တုိင္းျပည္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြ အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ၾကတာေတြလည္းရွိတယ္။ (မွတ္စု - ၂၀ ကုိ ၾကည့္ပါ။)

ဗမကပထမဆုံးႏွစ္ပတ္လည္ညီလာခံမွာ လူနည္းစုယူသင့္မယူသင့္မဲခြဲၾကေတာ့ ႐ႈံးတဲ့ဘက္ကညီလာခံကုိ သပိတ္ေမွာက္ထြက္သြားၾကလုိ႔ ဆရာတုိ႔လူငယ္ပိုင္းက ဗမာကုိဗမာကသိေရး ေၾကြးေၾကာ္သံနဲ႔ ဗမကကုိ ဆက္တာ၀န္ယူခဲ့ၾကတယ္။ စည္း႐ုံးေရးက်ယ္ျပန္႔လာတယ္။ က်စ္လစ္တဲ့အဖြဲ႕ျဖစ္လာတယ္။ ဒါကုိ ဖဆပလက မလုိလားဘူး။ (၁၉၅၂) ခုမွာ ဗမကမရွိသင့္ဘူး ဖ်က္ရမယ္လုိ႔ ဖဆပလမွာျပႆနာ ေပၚလာ တယ္။ ေခါင္းေဆာင္တုိ႔ကဖ်က္လုိ႔မရေသးဘူး။ ဗမကအဖြဲ႕ဟာ ဘာသာေရးမဟုတ္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕ျဖစ္ တယ္။ ဗမာကုိဗမာကသိလာတဲ့အခါ ဗမကမလုိေတာ့တဲ့အခ်ိန္ျဖစ္မယ္လုိ႔ ဗမကပန္းတုိင္ ေၾကညာစာတမ္း (၁၉၅၂) -ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါကုိ ဖဆပလကမေက်နပ္လုိ႔ တရား႐ုံးခ်ဳပ္ တင္ခဲ့တယ္။ တရားသူႀကီး ခ်ဳပ္ ေဒါက္တာဦးေအးေမာင္က ဒီျပႆနာကုိ တရား႐ုံးခ်ဳပ္က ဆုံးျဖတ္တာ ထက္ ႏိုင္ငံေရးအရ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ၾကပါလုိ႔  ျပန္ၾကားခဲ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။

(၁၉၅၃)ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ဒီျပႆနာထပ္မေပၚခဲ့ဘူး။

(၁၉၅၄) ခုႏွစ္လယ္ပိုင္းမွာ ဗမကမ႐ွိသင့္ေတာ့ဘူး ဆုိတာ ျပန္ေပၚလာလုိ႔ ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားနဲ႔ ဗမက ဌာနခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႕ဆုံၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကရျပန္တယ္။

ဗမကဌာနခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာင္တုိ႔က အစၥလာမ္သာသနာသက္၀င္ယုံၾကည္ၾကတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းႀကီး အတြင္း ဘာသာယုံၾကည္ကုိးကြယ္မႈကုိအေၾကာင္းျပဳၿပီး ေပၚေပါက္ေနတဲ့ျပႆနာေတြ ရွိေနတာကုိ တင္ျပၾကလုိ႔ သာသနာနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေတြေျဖ႐ွင္းေပးၾကဖုိ႔ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ဖြဲ႕ၾကပါ။

ဒါကုိ ဗမကဌာနခ်ဳပ္ကသေဘာတူခဲ့ၾကလုိ႔ (၁၉၅၄) ခု ဒီဇင္ဘာလ(၅)ရက္ေန႔မွာ အစၥလာမ္သာသနာ ေရး ရာေကာင္စီ အဖြဲ႕ႀကီးေပၚခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အစၥလာမ္သာသနာအေရးကိစၥတုိ႔ကုိေျဖ႐ွင္းၾကဖုိ႔ ရန္ပုံ ေငြ အျဖစ္ ႏွစ္စဥ္ေထာက္ပ့ံေၾကးကုိလည္း ဖဆပလအစုိးရကေထာက္ပ့ံမယ္လုိ႔လဲ ကတိျပဳခဲ့တယ္။ ဗမက ကုိေတာ့ မဖ်က္ရေသးဘူး။

(၁၉၅၅) ခု ဒီဇင္ဘာမွာျပဳလုပ္ၾကတဲ့ ညီလာခံႀကီးအဖြင့္ေန႔မွာ ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကုိယ္စား ၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း တက္ေရာက္လာၿပီး ‘ဒီညီလာခံက ဗမကဖ်က္သိမ္းဖုိ႔ ဆုံးဖ်က္ၾကပါ။ မဖ်က္ၾကရင္ ဖဆပလနဲ႔ စိတ္၀မ္းကြဲမႈေတြေပၚလာႏိုင္တယ္’ ဆုိတဲ့စာတမ္းဖတ္ျပၿပီး ညီလာခံသဘာပတိ ဦးခင္ေမာင္လတ္ ကုိ ေပး အပ္သြားျပန္တယ္။

ဗမကညီလာခံႀကီးမွာ ဖ်က္ေရး/မဖ်က္ေရး အႀကိတ္အနယ္ေဆြးေႏြးၾကရတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ေဒသေတြမွာ ဗမာ ကုိ ဗမာက သိေနၾကလုိ႔ မလုိေတာ့သလုိ မသိေသးတဲ့ေဒသေတြလည္းရွိေနတာမုိ႔ တစ္စ တစ္စ ဖ်က္သိမ္း ရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾက တယ္။

ညီလာခံႀကီးၿပီးေနာက္ေန႔ (၁၉၅၅)ခု ဒီဇင္ဘာလ(၃၀)ရက္ေန႔ ဖဆပလဥကၠဌလည္းျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္လည္း ျဖစ္တဲ့ ဦးႏုတက္ေရာက္လာၿပီး နာရီ၀က္ခန္႔ မိန္႔ခြန္းေပးခဲ့တယ္။

လုိရင္းကေတာ့ ‘ဗမကဖ်က္ရင္ဖ်က္ပါ မဖ်က္ၾကဘူးဆုိရင္ ႏိုင္ငံေတာ္တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္တင္ၿပီး အဆုံး အျဖတ္ခံယူမယ္။ ဖ်က္ၾကမယ္ဆုိရင္ (၁၀)လအခ်ိန္ေပးမယ္’ လုိ႔ ေျပာၿပီးျပန္သြားတယ္။

လူထု႐ွင္းလင္းပြဲမွာ ဗမကဥကၠဌႀကီးအျဖစ္တာ၀န္ယူရတဲ့ ဦးခင္ေမာင္လတ္ (ထုိစဥ္ တရားေရး၀န္ႀကီး ဌာန ၀န္ႀကီး) က ၾကားျဖတ္ညီလာခံေခၚ အေရးေပၚညီလာခံေခၚေခၚ ဒီည(၈)နာရီမွာ ညီလာခံျပန္လုပ္ မယ္ လုိ႔ ေၾကညာလိုက္တယ္။

အဲဒီေန႔ဟာ (၁၉၅၅)ခု ဒီဇင္ဘာလ (၃၀)ရက္ပါ။

ညပိုင္းညီလာခံျပန္စေတာ့ တစ္ျခားျပႆနာမ႐ိွပါဘူး။ ဗမကကုိ (၁၉၅၆) ခု စက္တင္ဘာ(၃၀)ရက္ေန႔ မွာ အၿပီးအပိုင္ဖ်က္မယ္ဆုိတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့တယ္။

ဆုံးျဖတ္ခ်က္အရ (၁၉၅၆) ခု စက္တင္ဘာလ (၃၀)ရက္ေန႔ ညေန(၅)နာရီ ေနာက္ဆုံးထားၿပီး ဆုိင္းဘုတ္ မ်ားျဖဳတ္ခ်၊ ဗမကဌာနခ်ဳပ္႐ုံးခန္း၊ ႐ုံးသုံးပစၥည္း၊ ေငြစာရင္းအားလုံး အစၥလာမ္သာသနာ ေရးရာေကာင္စီ ဌာနခ်ဳပ္ကုိ လႊဲေပးခဲ့ၾကတယ္။

(၁၉၅၆) ခု ေအာက္တုိဘာလ(၁)ရက္ေန႔မွာ ဦးသန္းျမင့္(ေမာ္လၿမိဳင္)က ဥကၠဌအျဖစ္တာ၀န္ယူၿပီး ဆရာ က အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ယူၾကတဲ့ ပုဂၢိဳလ္(၁၃)ဦးက နံနက္(၈)နာရီမွာ သတင္းစာ႐ွင္း လင္းပြဲ လုပ္ၿပီး ဗမကကုိ ဆက္ဖြဲ႕ခဲ့ၾကတယ္။ ဗမက(သစ္)လုိ႔ နာမည္တြင္ခဲ့တယ္။ ဗမက (အသစ္) အေနနဲ႔ ‘ဗမာကုိ ဗမာကသိေရး’ဆုိတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံ ကုိလည္းျပင္လိုက္တယ္။

အစၥလာမ္ေကာင္စီေပၚလာေတာ့ လုပ္ၾကရမယ့္တာ၀န္ေတြက သာသနာ့ကိစၥရပ္ေတြပဲျဖစ္လုိ႔ သာသနာေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဗမာမြတ္စလင္မ္အုိိလမာအဖြဲ႕၊ ဗမာမြတ္စလင္မ္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ဗမအ)နဲဲ႔ ဗမကတုိ႔ပူးေပါင္းဖြဲ႕ခဲ့ၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အစုိးရေထာက္ပ့ံေငြကုိလည္း ညွိႏႈိင္းသုံးစြဲၾကတယ္။ သာသ နာေရးကိစၥတုိ႔ကုိ ေဇာင္းေပးလုပ္ၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အစုိးရေထာက္ပ့ံေငြကုိလည္း သာသနာေရးအဖြဲ႕မ်ား ပါ၀င္တဲ့ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီ (တစ္ဖြဲ႕တည္း)က လက္ခံခဲ့တယ္။

သိပ္မၾကာတဲ့ကာလ ဖဆပလႏွစ္ျခမ္းကြဲေတာ့ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္မွာလည္း ကြဲခဲ့ၾကတယ္။ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီမွာ ဦးခင္ေမာင္လတ္ကဥကၠဌျဖစ္ၿပီး ဒု-ဥကၠဌျဖစ္တဲ့
ဦးရာ႐ွစ္က ဘီအမ္အုိဆုိၿပီး အဖြဲ႕သစ္ ေထာင္လိုက္တယ္။ ဘီအမ္အုိမွာ ဦးရာ႐ွစ္က ဥကၠဌျဖစ္တယ္။
အဖြဲ႕ခ်ပ္ႏွစ္ခုျဖစ္လာလုိ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အစုိးရေထာက္ပ့ံေငြလည္း ခြဲေ၀ယူၾကဖုိ႔ဆုိတဲ့ျပႆနာေပၚလာတယ္။ သာသနာကိစၥေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ တစ္ျခားအဖြဲ႕ေလးဖြဲ႕ကလည္း သူတုိ႔ပါခြဲေ၀ယူၾကဖုိ႔ေတာင္းဆုိ လာလုိ႔   ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ သာသနာေထာက္ပ့ံေငြကုိ (၆) ဖြဲ႕ေပါင္းေပးမယ္လုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တယ္။ 

အစၥလာမ္ ေကာင္စီက မူလအတုိင္း အစၥလာမ္ေကာင္စီကုိသာေပးဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာမေအာင္ျမင္ခဲ့။ အစိုးရက ေပးမယ့္ေငြလက္ခံယူေရးအစီအစဥ္ကုိ ေကာင္စီက လက္မခံႏိုင္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစုိး ရ ေထာက္ပ့ံေငြကုိ လက္ခံယူေရး (၃) ႏွစ္ ရပ္ဆုိင္းခဲ့တယ္။ အစၥလာမ္ေကာင္စီကလက္မခံလုိိ႔ နစ္နာ ဆုံး႐ႈံးရတယ္ဆုိတဲ့ အျပစ္ပုံခ်ၾကတာေတြလည္း ေပၚလာတယ္။

ေထာက္ပံ့မႈကရတဲ့ေငြကုိ ဘာသာေရးေက်ာင္္း၊ ဗလီ စတာေတြကုိ ခြဲေ၀ေထာက္ပံ့မႈအစီအစဥ္ ရပ္ဆုိင္းၿပီး ကုရ္အာန္ဘာသာျပန္ကိစၥနဲ႔ သာသနာ့စာေပထုတ္ေ၀ေရးမွာသာသုံးစြဲမႈလုပ္ၾကမယ္။ တစ္ျခား သီးျခားေထာက္ပ့ံမႈတုိ႔ကုိ မလုပ္ၾကဘူးဆုိတဲ့မူကုိလက္ခံၾကရင္ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာ ေကာင္စီက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္ဆုိတဲ့ သေဘာတူမႈရခဲ့လုိ႔ အခုႏိုင္ငံေတာ္အစုိးရေထာက္ပ့ံေငြကုိ ပူးေပါင္း လက္ ခံေနခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္။

အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီစတင္ဖြဲ႕စည္းစဥ္က အဖြဲ႕အစည္းအားလုံး ပူးေပါင္းပါ၀င္ေရး လုပ္ခဲ့ ႏိုင္ၾကေပမယ့္ အခုတစ္ဖြဲ႕ထဲေတာ့ျဖစ္မလာေတာ့ဘူး။ (၆) ဖြဲ႕ထဲက (၂)ဖြဲ႕ကုိ ဖ်က္သိမ္းရလုိ႔ အခု (၄) ဖြဲ႕ေပါင္းလုပ္ေနၾကရတယ္။ (ယခု ၅-ဖြဲ႕ျဖစ္ပါသည္။)

အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီ စတင္ဖြဲ႕ၾကတုန္းက အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့ၾကတဲ့ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြ တစ္ ေယာက္ မွမရွိၾကေတာ့ဘူး။ ဆရာလည္း အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့သူေတြထဲပါခဲ့သူမဟုတ္ဘူး။ တစ္စတစ္စ ကြယ္ လြန္ ကုန္ေတာ့ ပုခုံးေျပာင္းယူခ့ဲၾကတာပါ။

ရြက္ေဟာင္းေတြေၾကြက်တာကုိ ပူေဆြးတမ္းတေနလုိ႔ အက်ဳိးမျဖစ္ထြန္းႏိုင္ပါဘူး။ ရြက္သစ္ေတြေ၀ လာတာကုိဆီးႀကိိဳၾကရမွာပါ။ ဒီကေန႔ေပးေနတဲ့ သင္တန္းဟာလဲ ရြက္သစ္ေ၀လာဖုိ႔လုပ္ေန ၾကတာပါ။

သမုိင္းျဖစ္စဥ္တုိ႔ကုိ အက်ဥ္းခ်ဳံးၿပီး ပုိ႔ခ်ခဲ့တာ နိဂုံးခ်ဳပ္ပါမယ္။

ေနာက္ဆုံး ေမာင္တုိ႔မယ္တုိ႔ကုိ အမွာတစ္ခုျပဳခ်င္တယ္။ ဆရာပုိ႔ခ်ခဲ့တဲ့ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာ ေကာင္ စီရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ‘မြတ္စလင္မ္ပီသေရး၊ တုိင္းရင္းသားပီသေရး’ တုိိ႔အတြက္ ေမာင္တုိ႔ မယ္တုိ႔ ပုခုံးေျပာင္းယူၾကရမယ္။ မိမိတုိ႔ကုိယ္တုိင္ တာ၀န္ယူၾကရလိမ့္မယ္။

“ဧကန္မုခ် အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္သည္ မည္သည့္လူမ်ဳိးကုိမွ မိမိတုိ႔ကုိယ္တုိင္ မိမိတုိ႔ဘ၀ အေျခ အေနမ်ားကုိ မျပဳျပင္မေျပာင္းလဲသမွ် အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္သည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပး မည္မဟုတ္။” (ကုရ္အာန္ - ၁၃း၁၁)

အားလုံးအေပၚခ်မ္းေျမ့သာယာမႈအေပါင္း သက္ေရာက္ပါေစ …………. အာမီးန္

ပသီဦးကုိကုိေလး

 

(နာယကႀကီး ပသီဦးကုိကုိေလး၏ (၄၈)ႀကိမ္ေျမာက္ အာန္ဆြာရီသင္တန္း (၁၂.၅.၂၀၀၀ မွ ၂၀.၅.၂၀၀၀) ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ ႏွင့္ (၄၉)ႀကိမ္ေျမာက္ အာန္ဆြာရီသင္တန္း (၂၃.၅.၂၀၀၀ မွ ၃၀.၅.၂၀၀၀) ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕တုိ႔တြင္ ပုိ႔ခ်ခ်က္မွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)

= = = = = = = = = = = = = = = = =

မွတ္စုမ်ား

   ၁။ သကၠရာဇ္(၈)ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း ပုဂံတြင္စုိးစံခဲ့ေသာ ပိႆုံမင္းလက္ထက္ ဒမတ္စကတ္ကၽြန္းမွ တ႐ုတ္ျပည္အထိသြားလာၾကရာ ျမန္မာျပည္သုိ႔လည္း အာရဗ္သေဘၤာမ်ားအ၀င္အထြက္ျပဳၾက သည္။ သထုံမုတၱမဆိပ္ကမ္းမ်ားတြင္ ရပ္နားခဲ့ၾကသည္ဟု ေ႐ွးအာရဗ္မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေတြ႕ရ ေၾကာင္း။ (ဦးၾကည္၊ ရာဇ၀င္ဂုဏ္ထူးေရး၊ ျမန္မာ့ရာဇ၀င္မွ သိမွတ္ဖြယ္ရာအျဖာျဖာစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၅၆-၁၅၇)

   

   ၂။ (၁၈၇၉)ခုႏွစ္ထုတ္ ၿဗိတိသွ်ဘားမားေဂဇက္အဆုိအရ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီးပ်က္စီးေသာ အာရဗ္ သေဘၤာေပၚပါ မြတ္စလင္မ္တုိ႔သည္ ထုိအခါကပင္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္း၌ေနထိုင္ၾကေၾကာင္းသိ႐ွိရ၏။ (ဦးဘုိးခ်ယ္ေရး၊ ဗမာမြတ္စလင္မ္ေ႐ွးေဟာင္း အတၳဳပၸတၱိစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၂၅)

   

   ၃။ အေနာ္ရထာဘုရင္နန္းစံသက္ (၁၄)ႏွစ္အၾကာ ၁၀၄၅-ခု မိတၳီလာကန္ဆယ္ဖုိ႔ရာတြင္ ဘုရင္ဂ်ီ ေသနတ္ကိုင္တပ္၊ ပသီေသနတ္ကိုင္တပ္တုိ႔ ပါ၀င္ေစခဲ့သည္။ (ဟံသာ၀တီဦးဘရင္ ေရး၊
ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လယ္သမားေရးရာစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၂၅)

   ၄။ ပုဂံေခတ္ နရသီဟပေတ့မင္း (၁၂၅၅-၁၈၂၆)တ႐ုတ္တုိ႔ႏွင့္စစ္ျဖစ္ၾကရာ ဗုိလ္မွဴးနဇရြတ္ဒင္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ တာရ္တာရ္ စစ္သည္(တူရကီႏြယ္မ်ား) ယခုဗန္းေမာ္(ယခင္ ေကာင္းစင္)ကုိသိမ္း၍ အတည္တက်ေနထိုင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕ ရတနာေစတီေက်ာက္စာတြင္ ပါ႐ွိသည္။ (ရာဇ၀င္ဆရာႀကီးဦးဘသန္း ေရး၊ ေက်ာင္းသုံးျမန္မာရာဇ၀င္စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၉၅-၁၉၆)

   ၅။  ေတာင္ငူဘုရင္ တပင္ေရႊထီးလက္ထက္တြင္ မင္းေခါင္ေနာ္ရထာဦးေဆာင္သည့္ ဒုတိယအႀကိမ္ မိတၳီလာကန္ ဆယ္ဖုိ႔ရာတြင္ ပသီေသနတ္ကိုင္တပ္သား တစ္ေထာင္ေက်ာ္ပါ၀င္ေစခဲ့ပါသည္္။ (ကင္း၀န္မင္းႀကီးစာေပါင္းစု၊ စာမ်က္ႏွာ ၈၆)

   ၆။  အင္း၀ေခတ္ အေနာက္ဘက္လြန္မင္း (၁၆၀၅-၁၆၂၈) ငဇင္ကာႏွင့္စစ္ျဖစ္ရာမွ ဖမ္းဆီးရမိသည့္   စစ္သုံ႔ပန္း (၃၀၀၀) အနက္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔ကုိ အင္း၀ၿမိဳ႕အနီး ျမစ္သာၿမိဳ႕ရဲ႕ ေျမာက္ဘက္တြင္ လုပ္ေျမ ေနေျမေပး၍ အတည္တက်ေနထိုင္ေစခဲ့သည္။ မင္းမႈထမ္းမ်ားအျဖစ္ ခန္႔ခဲ့သည္။ (မွန္နန္းရာဇ၀င္၊ တတိယတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၇၂)

   ၇။ ေညာင္ရမ္းေခတ္အတြင္း သာလြန္မင္း(၁၆၂၈-၁၆၄၆)လက္ထက္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား အတည္တက်ေနထိုင္ရန္ လုပ္ေျမ၊ ေနေျမေပး၍ ေက်ာက္ဆည္နယ္၊ စစ္ကိုင္းနယ္၊ ေရႊဘုိနယ္္ တုိ႔တြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ေနရာခ်ထားေပးခဲ့သည္။ (ဦးဘသန္း ေရး၊ ေက်ာင္းသုံးျမန္မာရာဇ၀င္၊ စာမ်က္ႏွာ ၂၇၀)

   ၈။ ေညာင္ရမ္းေခတ္လြန္ အင္း၀ေခတ္ကအစ စေနမင္း(၁၆၉၈-၁၇၁၄)တြင္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ တုိ႔ကုိ ၿမိဳ႕(၁၂)ၿမိဳ႕တြင္ လုပ္ေျမ ေနေျမေပး၍ အတည္တက်ေနထိုင္ေစခဲ့သည္။ ၎ၿမိဳ႕(၁၂)ၿမိဳ႕မွာ
(၁) ေတာင္ငူ၊ (၂) ရမည္းသင္း၊ (၃) ေညာင္ရမ္း၊ (၄) ယင္းေတာ္၊ (၅) မိတၳီလာ၊ (၆) ပင္းတလဲ၊
(၇) တဘက္ဆြြဲ၊ (၈) ေဘာဓိ၊ (၉) စည္သာ၊ (၁၀) စည္ပုတၱရာ၊ (၁၁) ေျမထူး၊ (၁၂) ဒီပဲယင္း
(၁၁၆၃-ခုႏွစ္၊ နယုန္လျပည့္ေက်ာ္ (၂)ရက္ေန႔တြင္ အမရပူရဘုရင္ ပိဋကတ္ တိုက္မွ ေက်ာက္တစ္လုံးဗုိလ္ မင္းရဲလွေက်ာ္ထင္ ေရႊပုရပိုဒ္မွတ္တမ္းတြင္ ေတြ႕႐ွိရေၾကာင္း) (ဦးဘုိးခ်ယ္ ေရး၊ ဗမာမြတ္စလင္မ္တုိ႔၏ ေ႐ွးေဟာင္းအတၳဳပၸတၱိစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၃၇-၄၀)

   ၉။ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး သံလ်င္ကုိေအာင္ႏိုင္၍ ရန္ကုန္သုိ႔ေရာက္လွ်င္ သံလ်င္ ရန္ကုန္တြင္ ႐ွိသည့္ ပသီစုပီယာမာမက္ (ပီရ္မာမက္) ႏွင့္ ဒါ၀တ္ဆုိသူတုိ႔ကုိ ေသြးေသာက္ႀကီးမ်ားခန္႔၍
သကၠရာဇ္ (၁၁၁၈)ခု ၀ါေခါင္လဆန္း (၃)ရက္ အဂၤါေန႔တြင္ ကုိယ္ရံေတာ္ေသနတ္အစုကုိ ဖြဲ႕ေတာ္မူသည္။ (ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ ပ-တြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၄၈၊ ၁၈၅ ၁၈၆)

   ၁၀။ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး မဏိပူကတည္းျပည္ကုိေအာင္ျမင္ရာ ကသည္းလူမ်ဳိး(၄၀၀၀)ေက်ာ္ ပါ၀င္ခဲ့ရာ အစၥလာမ္ သာသနာ၀င္မ်ားပါခဲ့သျဖင့္ ေျခေတာ္ရင္းျဖင့္ ခုိလႈံခြင့္ေပးေတာ္မူသည္။ (ကုန္းေဘာင္ေခတ္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ စာမ်က္ႏွာ ၂၉၈-၂၉၉)

   ၁၁။ အာဗိ႐ွားဟ္ဟုိစိုင္နီတပည့္ ငေရႊလူ၊ ငေရႊေအးတုိ႔က ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း အရပ္ရပ္ၿမိိဳ႕ရြာမ်ားမွာ ေနသည့္ ပသီကုလားတုိ႔ကုိ ၎တုိ႔ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းရွိသည့္အရပ္ရပ္ အာဗိဟ္႐ွားဟ္ ဟုိစိုင္နီ တပည့္တုိိ႔ျပသရာနာခံၾကေစ။ ရခိုင္ျပည္ ေလးၿမိဳ႕ ေက်းရြာမ်ားမွာ႐ွိေနၾကသည့္ ပသီကုလား တုိ႔တြင္ ဘာသာတရားစကားမ်ားကုိ ပသီီကုလားတုိ႔နည္းတူ အာဗိ႐ွားဟ္ဟုိစိုင္နီတပည့္ စစ္ေၾကာ စီီရင္ေစ။ (သကၠရာဇ္ ၁၁၆၉-ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္္ ၃-ရက္၊ နာခံေတာ္ ဘယေက်ာ္ထင္ တြင္ျပန္သည္။) (ဘုိးေတာ္မင္းတရားႀကီးရာဇသတ္ႀကီး၊ စာေပဗိမာန္ထုတ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၇၆)

   ၁၂။ ၀န္ႀကီးသတိုးမဟာဗႏၶဳလသည္ ကုလားတုိ႔၏ဗုံးအေျမာက္တုိ႔ကုိလက္နက္မမွတ္၊ ေရႊထီးျဖန္႔လ်က္ တပ္ထိပ္သုိ႔လွည့္ကာ ပတ္ကာ မျပတ္သြားလာ၏။ တပ္ျပင္သုိ႔လည္း ျမင္းႏွင့္္ ျမင္းစီးသူရဲတုိ႔ကုိ
လွံ႐ွည္ အဲေမာင္းတုိ႔ကုိ စြဲကိုင္လ်က္ တပ္ဗိုလ္ ေနမ်ဳိးဂုဏ္နရတ္ႏွင့္ျမင္းစီးေရ(၇၀)ေက်ာ္တုိ႔
ျမင္းေရးကစားေစသည္။ (ကုန္းေဘာင္ေခတ္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ ဒုတိယတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ ၃၉၂) (ေနမ်ဳိးဂုဏ္နရတ္မွာ ခန္ဆပ္ဗုိလ္ဆုိသူျဖစ္ၿပီး မင္းတုန္းမင္းႏွင့္္သီေပါမင္းႏွစ္ဆက္ နာမည္ ေက်ာ္ ျမင္းတပ္ဗုိလ္၀လီခန္၏ဖခင္ျဖစ္သည္။)

   ၁၃။ မာလာမြန္ေခၚ ဦးပြင့္ကုိ ယမ္းခ်က္၀န္အျဖစ္ ခန္႔ခဲ့သည္။ စက္မႈလုပ္ငန္းတုိ႔တြင္ ဗမာမြတ္စလင္မ္ (ပသီ)မ်ားပါ၀င္ခဲ့ၾက သည္ကုိ ေတြ႕႐ွိရသည္။ (ဦးေမာင္ေမာင္တင္ - မဟာ၀ိဇၨာျပဳစုသည့္ ျမန္မာမင္းလက္ထက္ေတာ္္စာတမ္းမ်ား၊ စာမ်က္ႏွာ ၆၆၊ ၇၁-၇၂)

   ၁၄။ စၾကာႏြယ္စဥ္ရပ္ကြက္(၈)ရပ္ကြက္၊ ကုိယ္ရံေတာ္ရပ္ကြက္ႏွင့္ အပ္ခ်ဳပ္အေ႔႐ွအေနာက္(၂)ကြက္၊ ေတာင္ဘလူရပ္ကြက္၊ ဂၽြန္းတန္းရပ္ကြက္၊ စစ္ကိုင္းတန္းရပ္ကြက္၊ ကုန္း႐ိုးရပ္ကြက္၊ ၀လီခန္ ရပ္ကြက္၊ ကင္းတားကုလားပ်ဳိိရပ္ကြက္၊ ရပ္ကြကတိုင္း ဗလီီေနရာေပါင္း(၂၀)သတ္မွတ္ ေပးခဲ့ သည္။ (ဦးေမာင္ေမာင္တင္ - မဟာ၀ိဇၨာျပဳစုသည့္ ျမန္မာမင္း လက္ထက္ေတာ္စာတမ္းမ်ား၊ စာမ်က္ႏွာ ၇၂)

   ၁၅။ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံသိမ္းရန္ ခ်ီတက္လာသည့္ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တပ္ကုိ ရင္ဆိုင္တိုက္ရမည္ဟု ဘုရင့္အမိိန္႔ႏွင့္ စစ္ေၾကညာသည့္အတြက္ စစ္ေၾကာင္းသုံးေၾကာင္း ခ်ီတက္ရန္စီီစဥ္္ၾကရသည္။
ေတာင္္ငူစစ္ေၾကာင္းခ်ီတပ္ေတာ္ကုိ ကြက္ကဲအုပ္ခ်ဳပ္ရန္ အကၠပတ္ျမင္း၀န္ ပင္လယ္ၿမိဳ႕စားႀကီး
မဟာမင္းထင္ရာဇာကုိဗုိလ္ခ်ဳပ္အျဖစ္ခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးခဲ့ပါသည္။ (ကုန္းေဘာင္ဆက္ရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ တတိယတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ ၇၀၀)

   ၁၆။ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ အၿပီးတုိင္သိမ္းယူၿပီးေသာ္လည္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏အဘုိး ဗုိလ္မင္းေရာင္တုိ႔ကဲ့သုိ႔ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕သမားတုိ႔ကုိေတာ္လွန္ၾကသည့္ နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ဦးေတာ္လွန္ ေရးေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးအျဖစ္ ဗုိလ္ရာကြတ္ဆုိသူပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။ ဗုိလ္ရာကြတ္ကုိ ဖမ္းမိၿပီး ရာထူးေပး၍ ၎တုိ႔ဘက္တြင္ပါ၀င္ရန္ ကမ္းလွမ္းခဲ့ေသာ္လည္းလက္မခံ။ ဘုရင္ခ်ီးျမွင့္ထားသည့္ ကတၱီပါအကၤ်ီစိမ္း၀တ္၍ႀကိဳးစင္တက္ခဲ့သည္။   (ဆင္ျဖဴကၽြန္းေအာင္သိန္း၏နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ဦးေတာ္လွန္ေရးသမားႀကီးမ်ားစာအုပ္)

   ၁၇။ (၁၉၂၀)ခု ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ား၏ ျမန္မာႏိုင္ငံဘုရင္ခံထုတ္သည့္ တကၠသုိလ္ဥပေဒကုိကန္႔ကြက္ ၾကဖုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ ဦးဘ႐ွင္္ (သံတြဲ)ပါသည္။ ေ႐ႊတိဂုံ အေနာက္ေျမာက္ေထာင့္တြင္ (၁၁) ဦးေပါင္းၿပီးသစၥာဆုိခဲ့ၾကသည္။ သပိတ္ေမွာက္မႈေၾကာင့္
ႀကံဳလာရမည့္ျပစ္ဒဏ္ဟူသမွ် ေနာက္မဆုတ္ပဲခံယူၾကမည္ဟု သစၥာဆုိခဲ့ၾကသည္။ (ျမန္မာ့ ဆုိ႐ွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီထုတ္၊ အမ်ဳိးသားေန႔ႏွင့္အမ်ဳိးသားလႈပ္႐ွားမႈသမုိင္းအက်ဥ္း၊ စာမ်က္ႏွာ ၂၀၀ တြင္ ပါ႐ွိပါသည္။)

   ၁၈။ ဦးဒူဒူးဆုိသူ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ ‘က’ တပ္သားႀကီးႏွင့္ ဆရာစံသူပုန္ဌာနခ်ဳပ္အနီး သာယာ ၀တီခ႐ိုင္၊ ဥကၠံၿမိဳ႕ေျမာက္ (၅)မိုက္ကြာ ဆရာစံသူပုန္စခန္း အေ႔႐ွဘက္(၄)မိုင္ကြာ႐ွိ ၀ံကိုက္ရြာ တုိ႔မွအစၥလာမ္သာသနာ၀င္လယ္သမားႀကီးမ်ားပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။
(ႀကိဳးက် ကၽြန္းျပန္ ဆရာစံသူပုန္ ‘က’တပ္သားႀကီး ဦးဘုိးျဖဴ ေရး၊ နယ္ခ်ဲ႕သမားတုိ႔ကုိ
ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔ ေတာ္လွန္ခဲ့စဥ္ကစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၄၆-၄၇ တုိ႔မွာ ေတြ႕ရပါသည္။)

   ၁၉။ ပဏာမျပင္ဆင္မႈညီလာခံႀကီးတြင္ အဆုိမ်ားတင္သြင္း ေထာက္ခံၾကရာတြင္ တုိင္းရင္းသား     အစၥလာမ္ သာသနာ၀င္*မ်ား ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။

    (က) အဆုိအမွတ္ (၁) လုံး၀လြတ္လပ္ေရးကုိ သခင္ျမကတင္သြင္းၿပီး ေထာက္ခံသူမ်ားတြင္  ဦးေအာင္စိန္* (ဟာဂ်ီ)(ဗမက)

    (ခ) ဘိလပ္သြားေရးအဆုိကုိ ဦးဘသီ မႏၱေလးကတင္သြင္းၿပီး ေထာက္ခံသူမ်ားတြင္ ဦးညီညီ* (ႏုိးၾကားေရး) (ဗမက - မႏၱေလး)

    (ဂ) တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားအေရးအဆုိကုိ အဆုိအမွတ္(၆)အျဖစ္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိက တင္သြင္းခဲ့ပါသည္။

    (ဃ) ျပည္နယ္္ျပည္မ မခြဲျခားေရးအဆုိကုိ ဦးေဖခင္*(သံအမတ္ႀကီး-ၿငိမ္း)(ဗမက)က အဆုိတင္ သြင္းခဲ့ပါသည္။

    (င) ႏိုင္ငံတကာေရးရာအဆုိကုိ ဦးသိန္းေဖက တင္သြင္းၿပီး ကုိၾကြယ္၀*(ဗမက)က ေထာက္ခံခဲ့သည္။

(ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈလစဥ္မွတ္တမ္းစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၂၅၅၊ ျပဳစုသူ ေျမၿမိဳ႕ခ်စ္ေဆြ၊ ၁၉၈၁-ခု၊ ဇူလိုင္လ၊ ပုဂံစာအုပ္တိုက္မွ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။)

   ၂၀။ တိုင္္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္တြင္ ဖဆပလႏွင့္ သန္႔႐ွင္းအဖြဲ႕ပါလီမန္အမတ္မ်ားအျဖစ္ အေရြးခံရၿပီး တုိင္းျပည္တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသူမ်ား …..

      (၁) ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္

      (၂) ဦးေဖခင္

      (၃) ဦးသန္းျမင့္

      (၄) ဦးခင္ေမာင္လတ္ (ေျမာင္းျမ)

      (၅) ဦးသန္းညြန္႔ (ေနာင္ ဟာဂ်ီဦးသန္းညြန္႔ - ေမၿမိဳ႕)

      (၆) ၀ဏၰေက်ာ္္ထင္ဆရာမႀကီးေဒၚေစာေရႊ

      (၇) ဦးဂ်မား (ပုသိမ္ - သထုံ)

      (၈) ဦးျမင့္သိန္း (သထုံ)

      (၉) ဆရာခ်ယ္ (တပ္ကုန္း)

      (၁၀) ဦးဘၾကြယ္ (မႏၱေလး)

      (၁၁) ေဒၚေအးညြန္႔ (ရခိုင္)

(၁၂) ဦးသိန္းေမာင္ (ေက်ာက္ျဖဴ)

(၁၃) စူလ္တာန္အဟ္မဒ္ (ရခိုင္)

(၁၄) စူလ္တာန္မာမြတ္

(၁၅) ေဒၚခင္ခင္ (ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္၏ ဇနီး)

(၁၆) ဦးေက်ာ္ခင္ (ရမည္းသင္း)

     ၉၁-ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္တြင္ မင္းတုိင္ပင္အျဖစ္တုိ႔အျဖစ္ …….

     (၁) ဦးဘုိးခိုင္ (ရခိုင္)

     (၂) ဟာဂ်ီီဦးပုိ (မႏၱေလး)

     (၃) ဦးေအာင္သင္း (ရန္ကုန္)

      ၿမိဳ႕ျပေရးရာ၊ ျမဴနီစပယ္လူႀကီးမ်ားအျဖစ္ ၿမိဳ႕စုံမွလူႀကီးျမဴေရးရာေကာ္မတီတုိ႔မွာ ဥကၠဌမ်ားအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ၾကသူမ်ားလည္း ရွိၾကပါသည္။ ေဖာ္ျပပါစာရင္းတုိ႔တြင္ က်န္သူမ်ားလည္း႐ွိၾကပါသည္။

     ဤမွတ္စုတုိ႔သည္ သင္တန္းပုိ႔ခ်ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည့္ အေၾကာင္းအရာတုိ႔ကုိအတြက္သာျဖစ္ပါသည္။

ပသီဦးကုိကုိေလး

(နာယကႀကီး ပသီဦးကုိကုိေလး၏ (၄၈)ႀကိမ္ေျမာက္ အာန္ဆြာရီသင္တန္း (၁၂.၅.၂၀၀၀ မွ ၂၀.၅.၂၀၀၀) ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ ႏွင့္ (၄၉)ႀကိမ္ေျမာက္ အာန္ဆြာရီသင္တန္း (၂၃.၅.၂၀၀၀ မွ ၃၀.၅.၂၀၀၀) ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕တုိ႔တြင္ ပုိ႔ခ်ခ်က္မွ မွတ္စုျဖစ္ပါသည္။)