သီရိလကၤာသည္ အာသာက၏ သား မဟိႏၵႏွင့္ အေဖၚ(၆)ဦးေၾကာင့္ ဘီစီ ၂ရာစုအတြင္းတြင္ ဘာသာေျပာင္းခဲ့ရသည္....သူတုိ႔သည္ ဘုရင္ၾကီး ေဒ၀နံပိယ တစၥႏွင့္ မူးမတ္မ်ားစြာကို သာသနာေျပာင္းေစခဲ့သည္... ဤအခ်ိန္ကာလသည္ ေရွးရုိးစြဲ ဆင္ဟာလိတုိ႔၏ ဗဟုိျဖစ္သည္႔ မဟာ၀ိဟာရ ဘုနး္ၾကီးေက်ာင္းကို တည္ေဆာက္ေသာ ကာလျဖစ္ေပသည္...ပါဠိပိဋကတ္အား မင္းၾကီး ၀ိတၱဂါမနီ လက္ထက္ ဘီစီ၂၉ -၁၇ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ သီရိ လကၤာ၌ မွတ္တမ္းတင္ ေရးမွတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္၍ ထို၌ ေထရ၀ါဒ ရိုးရာ အားေကာင္းခဲ့ေပသည္....ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဗုဒၶေဃာသ (ေအဒီ ၄-၅)ကဲ႔သုိ႔ အခ်ိဳ ႔ေသာ အဌာကထာ ပညာရွင္မ်ား ထြန္းကားခဲ႔၍ သူတုိ႔သည္ ရုိးရာ ျပြန္းေသာ အဌာကထာမ်ားကို စနစ္တက် ျပဳစုခဲ႔ေပသည္....ထိုကာလတြင္ မဟာယန ၀ါဒမွာ သီရိလကၤာ၌ အထိုက္အေလွ်ာက္ ၾသဇာလႊမ္းမိုးေသာလည္း ေထရ၀ါဒမွာ အျပီးတုိင္ ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိူ္င္ျပီး သိီရိလကၤာသည္ ေထရ၀ါဒ အမာခံနယ္ေျမ ျဖစ္လာခဲ႔ကာ ထုိမွတဆင့္ ၁၁ ရာစုမွ စတင္၍ အေ႔ရွေတာင္အာရွသို႔ ျပန္႔ႏွံ႔ခဲ႔ေပသည္.....
အိႏိၵယတုိက္ငယ္၏ အေ႔ရွဘက္နယ္ (ယခုေခတ္ ျမန္မာႏွင့္ ထုိင္း) ေဒသမ်ားတြင္ အိႏိၵယဥ္ေက်းမွ ုမွာ မြန္လူမ်ိဳး အေပၚသို႔ အၾကီးအက်ယ္ လႊမ္းမိုးခဲ႔ေပးသည္..... မဟာယန၊ ဟိနယန ဂိုဏ္းမ်ား မကြဲမွီ ၃ ရာစုမွ စတင္၍ အိႏိၵယ ဧကရာဇ္ အာေသာက ရာဇာ၏ သာသနာျပဳျခင္းကို မြန္တို႔သည္ ခံရသည္ဟု ဆိုေပသည္....ျမန္မာႏူိင္ငံအလယ္ပိုင္းရိွ ပိသႏိုးကဲ႔သို႔ ေ႔ရွက်ေသာ မြန္ဗုဒၶေက်ာင္းေဆာင္မ်ားသည္ ေအဒီ ၁ရာစုႏွင့္ ၅ရာစု ၾကားကာလကပင္ ရိွေနေပသည္... (ဤအေၾကာင္းအရာမ်ားကို history of buddhism မွာ ရွာေဖြဖတ္ရူႏူိင္သည္..)
အထူးသျဖင့္ အိႏိၵယ၏ ဂုပ္တ ယာဥ္ေက်းမူႏွင့္ ဂုပ္တ မတုိင္မွီ ကာလယဥ္ေက်းမွ ုမ်ား လႊမ္းမိုးေသာ မြန္တို႔၏ ဗုဒၶယဥ္ေက်းမွ ုမ်ားသည္ ေအဒီ ၅ ရာစုႏွင့္ ၈ ရာစုအၾကား ထြန္းကားခဲ့ေသာ မြန္ဘုရင္႔ႏူိင္ငံမ်ား၏ ေအာက္တြင္ အေ႔ရွေတာင္အာရွ တေလွ်ာက္ ျပန္႔ႏွံခဲ႔ေပသည္.... ေအဒီ ၆ ရာစု ပတ္၀န္းက်င္မွ စ၍ မဟာယန ဗုဒၶဘာသာ တေ႔ရြေ႔ရြ ပြားမ်ားေနေသာ အေ႔ရွေတာင္ အာရွ၏ ေျမာက္ဘက္ပိုင္းတြင္ မြန္တို႔၏ ၾသဇာေအာက္၌ ေထရ၀ါဒ ထြန္းကားခဲ့ေပသည္....ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား အဖို႔ကေတာ့ ပုဂံမင္းအေနာ္ရထာ ရွင္အရဟံအား ဖမ္းဆီး ခဲ႔ရမွ ေအဒီ ၁၀၅၈ တြင္ ျမန္မာႏူိင္ငံသည္ ဗုဒၶဘာသာေထရ၀ါဒ စထင္ျပန္ႏွံလာခဲ့ေၾကာင္း သိရေလသည္...ျမန္မာႏူိင္ငံအား ေစတီ တုိင္းျပည္လို႔လည္း ေခၚဆိုၾကသည္("the land of pagodas") ...လူေနတဲ့ တုိင္းျပည္မွ မဟုတ္တာ....(ကုလားခ်ီးပံုေတြ ထြန္းကားတဲ့ တုိင္းျပည္ )..
(ကြ်န္ေတာ္စိတ္ထင္ေပါ႔ေနာ္...အိႏိၵယက ကုလားေတြက တုိင္းတပါးသားေတြကို နာမ္နိွမ္ခ်င္လို႔ သူတုိ႔ခ်ီးပံုကို ေပးခဲ႔လား မသိဘူး...ဘာမွန္းညာမသိတဲ့သူေတြက ခ်ီးပံုလား ဘာလားမစဥ္းစားေတာ့ဘူး...ဖင္ျမီးေခါင္းေထာင္ျပီး ကန္ေတာ႔ ေတာ႔တာပဲဗ်...(စိတ္မဆိုးရဘူးေနာ္...ထင္မိတာေလ ေျပာမိတာပါ....))
အိႏိၵယတုိက္ငယ္၏ အေ႔ရွဘက္နယ္ (ယခုေခတ္ ျမန္မာႏွင့္ ထုိင္း) ေဒသမ်ားတြင္ အိႏိၵယဥ္ေက်းမွ ုမွာ မြန္လူမ်ိဳး အေပၚသို႔ အၾကီးအက်ယ္ လႊမ္းမိုးခဲ႔ေပးသည္..... မဟာယန၊ ဟိနယန ဂိုဏ္းမ်ား မကြဲမွီ ၃ ရာစုမွ စတင္၍ အိႏိၵယ ဧကရာဇ္ အာေသာက ရာဇာ၏ သာသနာျပဳျခင္းကို မြန္တို႔သည္ ခံရသည္ဟု ဆိုေပသည္....ျမန္မာႏူိင္ငံအလယ္ပိုင္းရိွ ပိသႏိုးကဲ႔သို႔ ေ႔ရွက်ေသာ မြန္ဗုဒၶေက်ာင္းေဆာင္မ်ားသည္ ေအဒီ ၁ရာစုႏွင့္ ၅ရာစု ၾကားကာလကပင္ ရိွေနေပသည္... (ဤအေၾကာင္းအရာမ်ားကို history of buddhism မွာ ရွာေဖြဖတ္ရူႏူိင္သည္..)
အထူးသျဖင့္ အိႏိၵယ၏ ဂုပ္တ ယာဥ္ေက်းမူႏွင့္ ဂုပ္တ မတုိင္မွီ ကာလယဥ္ေက်းမွ ုမ်ား လႊမ္းမိုးေသာ မြန္တို႔၏ ဗုဒၶယဥ္ေက်းမွ ုမ်ားသည္ ေအဒီ ၅ ရာစုႏွင့္ ၈ ရာစုအၾကား ထြန္းကားခဲ့ေသာ မြန္ဘုရင္႔ႏူိင္ငံမ်ား၏ ေအာက္တြင္ အေ႔ရွေတာင္အာရွ တေလွ်ာက္ ျပန္႔ႏွံခဲ႔ေပသည္.... ေအဒီ ၆ ရာစု ပတ္၀န္းက်င္မွ စ၍ မဟာယန ဗုဒၶဘာသာ တေ႔ရြေ႔ရြ ပြားမ်ားေနေသာ အေ႔ရွေတာင္ အာရွ၏ ေျမာက္ဘက္ပိုင္းတြင္ မြန္တို႔၏ ၾသဇာေအာက္၌ ေထရ၀ါဒ ထြန္းကားခဲ့ေပသည္....ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား အဖို႔ကေတာ့ ပုဂံမင္းအေနာ္ရထာ ရွင္အရဟံအား ဖမ္းဆီး ခဲ႔ရမွ ေအဒီ ၁၀၅၈ တြင္ ျမန္မာႏူိင္ငံသည္ ဗုဒၶဘာသာေထရ၀ါဒ စထင္ျပန္ႏွံလာခဲ့ေၾကာင္း သိရေလသည္...ျမန္မာႏူိင္ငံအား ေစတီ တုိင္းျပည္လို႔လည္း ေခၚဆိုၾကသည္("the land of pagodas") ...လူေနတဲ့ တုိင္းျပည္မွ မဟုတ္တာ....(ကုလားခ်ီးပံုေတြ ထြန္းကားတဲ့ တုိင္းျပည္ )..
(ကြ်န္ေတာ္စိတ္ထင္ေပါ႔ေနာ္...အိႏိၵယက ကုလားေတြက တုိင္းတပါးသားေတြကို နာမ္နိွမ္ခ်င္လို႔ သူတုိ႔ခ်ီးပံုကို ေပးခဲ႔လား မသိဘူး...ဘာမွန္းညာမသိတဲ့သူေတြက ခ်ီးပံုလား ဘာလားမစဥ္းစားေတာ့ဘူး...ဖင္ျမီးေခါင္းေထာင္ျပီး ကန္ေတာ႔ ေတာ႔တာပဲဗ်...(စိတ္မဆိုးရဘူးေနာ္...ထင္မိတာေလ ေျပာမိတာပါ....))